آیا می‌دانستید هر قبض اقساطی که در دفترخانه همزمان با سند اصلی صادر می‌شود، به تنهایی قابل اجراست؟ اگر قسط معوقی دارید و قبض آن را در دست دارید، نیازی به اجرای کل سند نیست. در این مقاله به طور کامل با نحوه صدور اجرائیه برای قبوض اقساطی، مدارک لازم و تفاوت آن با اجرای کل دین از طریق دفاتر اسناد رسمی آشنا می‌شوید.
راهنمای کامل صدور اجرائیه برای قبوض اقساطی
در معاملات اقساطی، به ویژه در خرید و فروش املاک، “قبوض اقساطی” ابزاری رایج برای مستند کردن پرداخت‌های آینده هستند که هر یک به تنهايی قدرت یک سند لازم‌الاجرا را دارند.
قبض اقساطی چیست و چه قدرتی دارد؟
در معاملات اقساطی، به ویژه در خرید و فروش املاک، “قبوض اقساطی” ابزاری رایج برای مستند کردن پرداخت‌های آینده هستند که هر یک به تنهايی قدرت یک سند لازم‌الاجرا را دارند. هنگامی که یک معامله (مثلاً فروش یک آپارتمان) به صورت اقساطی در دفتر اسناد رسمی تنظیم می‌شود، علاوه بر سند اصلی، برای هر قسط یک “قبض” جداگانه صادر می‌گردد. این قبض‌ها، رسیدهای ساده کاغذی نیستند؛ هر یک از آن‌ها یک سند لازم‌الاجرای مستقل است.
این ویژگی به دارنده‌ی قبض (فروشنده) اجازه می‌دهد که در صورت عدم پرداخت وجه هر یک از قبض‌ها در تاریخ سررسید، بدون نیاز به اجرای کل سند اصلی، مستقیماً برای وصول وجه همان قبض معوق، از طریق اداره اجرای ثبت اقدام کند. این فرآیند اجرایی با مراجعه به دفتر اسناد رسمی آغاز می‌شود.
مزیت اصلی اجرای قبض اقساطی به صورت مجزا
اقدام برای وصول وجه یک قبض قسطی به صورت جداگانه، یک راهکار هوشمندانه و منعطف برای طلبکار است:
- اقدام متناسب با تخلف: به جای اقدامات سنگین مانند به اجرا گذاشتن کل ملک، طلبکار می‌تواند فقط برای مبلغ قسط پرداخت نشده اقدام کند.
- سرعت بالا: فرآیند صدور اجرائیه برای یک قبض، سریع و سرراست است.
- هزینه کمتر: حق‌الاجرای دولتی بر مبنای مبلغ همان قبض محاسبه می‌شود که به مراتب کمتر از اجرای کل دین است.
- ابزار فشار موثر: صدور اجرائیه برای یک قسط می‌تواند اهرم فشار مناسبی برای ملزم کردن بدهکار به پرداخت اقساط بعدی باشد.
مراحل صدور اجرائیه برای قبض قسطی معوق
فرآیند قانونی برای به اجرا گذاشتن یک قبض قسطی به شرح زیر است:
- فرا رسیدن سررسید: تاریخ سررسید قبض مورد نظر باید فرا رسیده و وجه آن پرداخت نشده باشد.
- مراجعه به دفترخانه تنظیم‌کننده سند: طلبکار باید به همان دفتر اسناد رسمی که سند اصلی و قبوض را صادر کرده، مراجعه کند. این یک تفاوت مهم با سایر اجرائیه‌هاست.
- دریافت گواهی از دفترخانه: دفترخانه گواهی‌ای صادر می‌کند مبنی بر اینکه وجه قبض در آن دفترخانه پرداخت نشده و اقامتگاه بدهکار نیز تغییری نکرده است.
- تکمیل و ارسال درخواست: سردفتر فرم درخواست صدور اجرائیه را تکمیل و به همراه مدارک لازم، به صورت الکترونیکی برای اداره اجرای ثبت ارسال می‌کند.
مدارک لازم برای به اجرا گذاشتن قبض اقساطی
برای ارائه درخواست خود به دفترخانه، باید مدارک زیر را به طور کامل به همراه داشته باشید:
- مدارک احراز هویت متقاضی.
- اصل قبض یا قبوض اقساطی که سررسید شده‌اند.
- گواهی دفترخانه صادرکننده قبوض (که در مرحله قبل توضیح داده شد).
- کپی مصدق سند اصلی که قبوض به استناد آن صادر شده‌اند.
- فرم تقاضانامه تکمیل شده اجرائیه.
تفاوت اجرای یک قبض با حال کردن تمام دیون
این یک نکته حقوقی بسیار مهم است که باید به آن توجه کنید:
| اجرای قبض قسطی منفرد |
استفاده از شرط حال شدن دیون |
| شما فقط برای مبلغ قبض یا قبوضی که سررسید شده‌اند، اجرائیه می‌گیرید. |
بسیاری از اسناد شرطی دارند که در صورت عدم پرداخت یک قسط، کل بدهی (شامل اقساط آینده) یکجا قابل مطالبه می‌شود. |
| یک فرآیند ساده و سریع برای وصول یک بدهی کوچک است. |
یک اقدام حقوقی سنگین‌تر است که به اجرای کل سند اصلی منجر می‌شود. |
| درخواست آن طبق شیوه نامه “پذیرش تقاضای صدور اجرائیه قبوض اقساطی” انجام می‌شود. |
درخواست آن تابع مقررات عمومی صدور اجرائیه برای خود سند اصلی است و فرآیند متفاوتی دارد. |
به عبارت دیگر، اگر می‌خواهید از شرط “حال شدن دیون” استفاده کنید، باید برای خود سند اصلی اجرائیه صادر کنید، نه برای یک قبض منفرد.
نکات مهم و کلیدی در مورد قبوض اقساطی
- گم شدن قبض: بر اساس ماده ۱۲ آیین‌نامه اجرا، با ادعای گم شدن قبض اقساطی، اجرائیه صادر نخواهد شد. بنابراین، در حفظ و نگهداری اصل قبوض خود بسیار کوشا باشید.
- صلاحیت دفترخانه: برخلاف بسیاری از اجرائیه‌ها، برای قبوض اقساطی حتماً باید به دفترخانه‌ای مراجعه کنید که سند را تنظیم کرده است.
- اجرای همزمان چند قبض: شما می‌توانید برای چند قبض سررسید شده و پرداخت نشده، به صورت یکجا و طی یک درخواست، تقاضای صدور اجرائیه نمایید.
استعلام و تأیید اصالت اسناد رسمی
امروزه تمامی اسناد رسمی که در دفاتر اسناد رسمی صادر می‌شوند، دارای شناسه یکتا و رمز تصدیق هستند. این دو کد، ابزار شما برای اطمینان از صحت و اصالت سند در هر زمان و مکانی است. برای استفاده از این قابلیت، به سامانه “تصدیق اصالت اسناد و اوراق دفاتر اسناد رسمی” به آدرس my.ssaa.ir مراجعه کرده و با وارد کردن اطلاعات خواسته شده، جزئیات سند را مشاهده کنید.
سوالات متداول در خصوص اجرای قبوض اقساطی
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
قبوض اقساطی ابزارهای قدرتمندی هستند که به طلبکاران در معاملات مدت‌دار، امکان وصول سریع و کم‌هزینه مطالبات معوق را می‌دهند. آگاهی از قدرت اجرایی هر یک از این قبوض و تفاوت آن با اجرای کل سند، به طرفین معامله کمک می‌کند تا با دید بازتری نسبت به تعهدات خود عمل کرده و در صورت بروز مشکل، از بهترین و متناسب‌ترین راهکار قانونی استفاده نمایند.
دفتر اسناد رسمی ۹۳۰ تهران، آماده ارائه مشاوره و خدمات لازم جهت صدور اجرائیه برای قبوض اقساطی صادر شده از این دفترخانه و راهنمایی شما در این فرآیند می‌باشد.
