مالکیت مشاعی زمانی است که چند شخص حقیقی یا حقوقی به صورت مشترک مالک یک ملک باشند. اگر شرکای یک ملک بر سر نحوه تقسیم آن توافق نداشته باشند، هر یک از آن‌ها می‌تواند با استناد به «قانون افراز و فروش املاک مشاع»، خواستار تقسیم و جداسازی سهم خود شود. افراز، یک فرآیند قانونی است که با درخواست یکی از شرکا آغاز شده و توسط اداره ثبت اسناد و املاک محل وقوع ملک (و در صورت اعتراض، توسط دادگاه) رسیدگی می‌شود تا شراکت به پایان رسیده و سهم هر فرد مشخص گردد. دفتر اسناد رسمی ۹۳۰ تهران، اولین و مهم‌ترین گام، یعنی ثبت صحیح درخواست شما در سامانه کاتب را انجام می‌دهد.
فرآیند قانونی افراز مطابق با قانون و آیین‌نامه
بر اساس قانون، فرآیند افراز از طریق اداره ثبت آغاز می‌شود و شامل مراحل زیر است:
- ثبت تقاضا در سامانه: یکی از شرکا درخواست خود را ارائه می‌دهد. ما این درخواست را برای شما در سامانه کاتب ثبت می‌کنیم.
- بررسی اولیه توسط اداره ثبت: واحد ثبتی محل، پرونده ملک را بررسی می‌کند تا مطمئن شود جریان ثبتی آن خاتمه یافته و سند مالکیت معارض ندارد.
- بازدید و نقشه‌برداری: اداره ثبت، یک نقشه‌بردار و نماینده ثبت را به محل اعزام می‌کند. آن‌ها با حضور شما و دعوت از سایر شرکا، ملک را معاینه و نقشه افراز را بر اساس سوابق و حقوق طرفین ترسیم می‌کنند.
- صدور تصمیم توسط واحد ثبتی: رئیس اداره ثبت پس از بررسی نقشه و صورتجلسه، تصمیم خود را مبنی بر نحوه تقسیم ملک و یا «غیر قابل افراز» بودن آن اعلام می‌کند.
- ابلاغ تصمیم و مهلت ۱۰ روزه اعتراض: این تصمیم به تمام شرکا ابلاغ می‌شود. هر یک از شرکا از تاریخ ابلاغ، ۱۰ روز فرصت دارد تا به این تصمیم در دادگاه شهرستان محل اعتراض کند.
- رسیدگی قضایی و صدور حکم نهایی: در صورت ثبت اعتراض، دادگاه به موضوع رسیدگی و حکم نهایی را صادر می‌کند. در غیر این صورت، تصمیم اداره ثبت قطعی می‌شود.
حالت «غیر قابل افراز» به چه معناست؟
گاهی اوقات، یک ملک به دلیل مساحت کم، قوانین شهرسازی یا ماهیت آن (مانند یک آپارتمان کوچک) عملاً قابل تقسیم فیزیکی نیست. در این حالت، اداره ثبت یا دادگاه، ملک را «غیر قابل افراز» اعلام می‌کند. مطابق ماده ۴ قانون، پس از قطعی شدن این تصمیم، هر یک از شرکا می‌تواند از دادگاه تقاضای فروش ملک را بنماید. دادگاه دستور فروش ملک از طریق مزایده را به دایره اجرا خواهد داد و مبلغ حاصل از فروش پس از کسر هزینه‌ها، به نسبت سهم بین شرکا تقسیم می‌شود.
مدارک مورد نیاز برای ثبت درخواست اولیه
- مشخصات دقیق ملک شامل پلاک ثبتی و آدرس.
- شماره تلفن همراه فعال که به نام خود متقاضی ثبت شده باشد.
نقش دفترخانه ۹۳۰ تهران در فرآیند افراز
مطابق قانون، شروع فرآیند افراز با ثبت تقاضا در اداره ثبت است. نقش ما به عنوان دفتر اسناد رسمی، ثبت دقیق و بدون نقص درخواست اولیه شما در سامانه کاتب است تا پرونده شما از همان ابتدا به درستی در مسیر قانونی قرار گیرد. پیگیری‌های بعدی در اداره ثبت و در صورت لزوم، در دادگاه انجام خواهد شد.
نحوه ارائه درخواست
جهت ثبت تقاضا و بهره‌مندی از خدمات، لطفاً با در دست داشتن مدارک مورد نیاز، شخصاً به دفترخانه ۹۳۰ تهران مراجعه فرمایید.
- با مراجعه حضوری، درخواست خود را با عنوان «ثبت تقاضای افراز ملک در سامانه کاتب» به کارشناسان ما اعلام نمایید.
- کارشناسان ما ضمن ارائه مشاوره اولیه و بررسی مدارک، تعرفه خدمات را به شما اعلام خواهند کرد.
- پس از پرداخت هزینه، درخواست شما در سامانه ثبت می‌گردد.
- کد رهگیری جهت پیگیری وضعیت ثبت اولیه، به شما ارائه خواهد شد.
نکته کلیدی: اگر با سایر شرکای خود برای تقسیم ملک توافق کامل دارید، به جای افراز که یک مسیر حقوقی و زمان‌بر است، باید از خدمت سریع‌تر و اداری تفکیک عرصه استفاده نمایید.
