سال‌ها بحث بود که آیا سند کمپانی مهم‌تر است یا برگ سبز خودرو. این سردرگمی بسیاری را در معاملات دچار مشکل می‌کرد. اما طبق آخرین رویه‌های قانونی و رأی دیوان عدالت اداری، تکلیف روشن شده است! در این مطلب به طور کامل توضیح می‌دهیم که سند کمپانی چیست، برگ سبز چیست، و مهم‌تر از همه، کدام یک به عنوان سند رسمی مالکیت خودرو شناخته می‌شود. همچنین نقش فعلی دفاتر اسناد رسمی در فرآیند نقل و انتقال خودرو را شفاف می‌کنیم.
سند کمپانی یا برگ سبز؟ کدام سند مالکیت خودرو است؟
وقتی خودرو می‌خرید یا می‌فروشید، با دو سند مهم روبرو هستید: سند کمپانی و برگ سبز. اما آیا می‌دانید کدام یک از این دو، طبق آخرین قوانین، سند اصلی مالکیت محسوب می‌شود؟
معرفی دو سند رایج خودرو: سند کمپانی و برگ سبز
در فرآیند مالکیت و نقل و انتقال خودرو در ایران، معمولاً با دو مدرک اصلی سر و کار داریم که گاهی باعث سردرگمی می‌شوند: یکی «سند کمپانی» و دیگری «برگ سبز خودرو». درک تفاوت این دو و اعتبار قانونی هرکدام برای انجام معاملات امن و بی‌دردسر ضروری است.
سند کمپانی خودرو چیست؟ (سند اولیه کارخانه)
سند کمپانی یا سند فروش کارخانه، سندی است که توسط شرکت سازنده یا واردکننده رسمی خودرو صادر می‌شود. این سند معمولاً حاوی اطلاعات دقیق فنی و هویتی خودرو در بدو تولید یا ورود به کشور است، مانند:
- مشخصات کامل کارخانه سازنده یا واردکننده
- نوع، تیپ، مدل، رنگ خودرو
- شماره شاسی (VIN)
- شماره موتور
- مشخصات فنی اصلی
- گاهی نام اولین خریدار از کارخانه
در گذشته و طبق رویه‌های قدیمی‌تر، این سند یکی از مدارک پایه‌ای بود که در دفاتر اسناد رسمی برای تنظیم سند قطعی نقل و انتقال خودرو مورد استفاده قرار می‌گرفت.
برگ سبز خودرو چیست؟ (شناسنامه مالکیت وسیله نقلیه)
برگ سبز خودرو که عنوان رسمی آن «شناسنامه مالکیت وسیله نقلیه» است، سندی است که توسط پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا (پلیس راهور) صادر می‌شود. این سند پس از طی مراحل قانونی در مراکز تعویض پلاک و احراز اصالت خودرو و هویت مالک، صادر می‌گردد و حاوی اطلاعات زیر است:
- مشخصات خودرو (نوع، مدل، رنگ، شماره شاسی، شماره موتور و…)
- شماره پلاک فعلی خودرو
- مشخصات کامل مالک فعلی وسیله نقلیه (نام، نام خانوادگی، کد ملی، آدرس)
- تاریخ صدور
برگ سبز نشان‌دهنده این است که خودرو با چه پلاکی و به نام چه شخصی در سیستم پلیس راهور به ثبت رسیده است.
پایان سردرگمی: کدام سند، سند رسمی مالکیت خودرو است؟ (رأی دیوان عدالت)
سال‌ها بین مردم، نیروی انتظامی و دفاتر اسناد رسمی در مورد اینکه کدام یک از این دو سند (سند کمپانی به همراه سند قطعی دفترخانه یا برگ سبز) سند اصلی مالکیت خودرو است، اختلاف نظر وجود داشت. این موضوع باعث سردرگمی و گاهی مشکلات حقوقی برای دارندگان خودرو می‌شد.
اما این ابهام با صدور رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری و بخشنامه‌های تکمیلی پلیس راهور ناجا تا حد زیادی برطرف شده است. بر اساس این تفاسیر و رویه‌های قانونی فعلی:
برگ سبز خودرو (شناسنامه مالکیت وسیله نقلیه) که توسط پلیس راهور صادر می‌شود، به عنوان سند رسمی مالکیت خودرو کفایت می‌کند و برای اثبات مالکیت در مراجع قانونی و انتظامی معتبر است.
به عبارت دیگر، الزامی که پیشتر برای مراجعه به دفتر اسناد رسمی و تنظیم سند قطعی (بر مبنای سند کمپانی) برای رسمیت یافتن مالکیت وجود داشت، طبق این رویه‌ها برداشته شده است.
چرا برگ سبز به عنوان سند مالکیت رسمی شناخته شد؟
دلایل مختلفی برای این تغییر رویه و تأکید بر اعتبار برگ سبز وجود دارد:
- مرجع صدور: برگ سبز توسط نیروی انتظامی به عنوان مرجع شماره‌گذاری و ثبت مشخصات وسایل نقلیه صادر می‌شود.
- به‌روز بودن اطلاعات مالک: برگ سبز همیشه نام آخرین مالک ثبت شده در سیستم پلیس را نشان می‌دهد، در حالی که سند کمپانی ثابت است.
- الزامی بودن برای تردد: همراه داشتن برگ سبز (یا کارت ماشین که اطلاعات آن منطبق بر برگ سبز است) برای رانندگی الزامی است.
- محور بودن در تعویض پلاک: تمام فرآیند تعویض پلاک و انتقال رسمی در سیستم پلیس، بر اساس اطلاعات برگ سبز انجام می‌شود.
جدول مقایسه سند کمپانی و برگ سبز خودرو
| ویژگی |
سند کمپانی |
برگ سبز خودرو |
| صادر کننده |
کارخانه سازنده / واردکننده |
پلیس راهور ناجا |
| محتوای اصلی |
مشخصات فنی اولیه خودرو |
مشخصات خودرو + مشخصات مالک فعلی + شماره پلاک |
| هدف اصلی |
شناسنامه فنی اولیه |
شناسنامه رسمی مالکیت و تردد |
| اعتبار به عنوان سند مالکیت (طبق قانون فعلی) |
سند اولیه؛ به تنهایی اثبات‌کننده مالکیت فعلی نیست. |
سند رسمی مالکیت خودرو |
| نقش در تعویض پلاک |
معمولاً نقشی ندارد (مگر در ثبت اولیه خودرو صفر) |
سند اصلی و محوری برای فرآیند تعویض پلاک است. |
کاربرد عملی هر کدام از این اسناد چیست؟
- برگ سبز:
- سند اصلی برای اثبات مالکیت شما بر خودرو است.
- برای انجام فرآیند تعویض پلاک و انتقال مالکیت به نام خریدار جدید ضروری است.
- برای دریافت خدمات مرتبط با خودرو (بیمه، معاینه فنی و…) لازم است.
- پلیس در ایست بازرسی معمولاً کارت ماشین (که اطلاعاتش از برگ سبز گرفته شده) را کنترل می‌کند.
- سند کمپانی:
- به عنوان شناسنامه فنی و گواهی اصالت اولیه خودرو ارزش دارد.
- نگهداری آن توسط مالک توصیه می‌شود.
- در برخی موارد خاص یا برای خودروهای بسیار قدیمی ممکن است مورد نیاز باشد.
- اما در فرآیند معمول خرید و فروش و انتقال پلاک، نقش محوری ندارد.
آیا سند کمپانی دیگر ارزشی ندارد؟
خیر، اینطور نیست. سند کمپانی همچنان یک مدرک مهم است که اصالت و مشخصات اولیه خودرو را نشان می‌دهد. داشتن آن می‌تواند در مواردی مفید باشد و بهتر است آن را به عنوان بخشی از سوابق خودرو حفظ کنید. اما نکته کلیدی این است که دیگر سند اصلی و ملاک اثبات مالکیت فعلی و قانونی برای انجام امور اداری و نقل و انتقال، برگ سبز خودرو است.
نقش دفتر اسناد رسمی در این چارچوب چیست؟
با توجه به رسمیت یافتن برگ سبز به عنوان سند مالکیت، نقش دفاتر اسناد رسمی در معاملات خودرو تغییر کرده است:
- دفاتر اسناد رسمی دیگر سند قطعی انتقال خودرو (بر مبنای سند کمپانی) را به عنوان سند اصلی مالکیت تنظیم نمی‌کنند.
- نقش اصلی و رایج دفاتر اسناد رسمی در حال حاضر، تنظیم «وکالتنامه تعویض پلاک و فروش خودرو» است. در این وکالتنامه، فروشنده (که مالکیتش با برگ سبز احراز می‌شود) به خریدار وکالت می‌دهد تا کارهای مربوط به تعویض پلاک را در مراکز مربوطه انجام دهد.
بنابراین، شما برای تنظیم وکالتنامه معتبر جهت تعویض پلاک، همچنان به دفتر اسناد رسمی مانند دفتر ۹۳۰ تهران نیاز دارید.
نتیجه‌گیری: تمرکز بر برگ سبز برای مالکیت
در نهایت، بر اساس آخرین قوانین و رویه‌ها، برگ سبز خودرو (شناسنامه مالکیت وسیله نقلیه) سند رسمی و معتبر برای اثبات مالکیت خودرو است. در هنگام خرید و فروش، تمرکز اصلی باید بر انجام صحیح مراحل در مرکز تعویض پلاک و انتقال برگ سبز به نام خریدار باشد. سند کمپانی سندی مهم برای سوابق فنی است، اما جایگاه سند اصلی مالکیت را ندارد.
اگرچه برگ سبز سند اصلی مالکیت است، اما برای تسهیل فرآیند تعویض پلاک، تنظیم یک وکالتنامه معتبر تعویض پلاک در دفتر اسناد رسمی همچنان بهترین راهکار است. برای تنظیم این وکالتنامه با اطمینان کامل و رعایت تمام نکات قانونی، به دفتر اسناد رسمی ۹۳۰ تهران مراجعه فرمایید. ما آماده ارائه خدمات به شما هستیم. با ما تماس بگیرید یا به آدرس ما بیایید.
برگ سبز، سند مالکیت شماست؛ وکالت تعویض پلاک، راه آسان انتقال آن!
